Hipofiz Bezi Tümörü
Beyin tabanında, kemik bir yapının içerisinde fasulye büyüklüğünde bulunan bir salgı bezi mevcuttur. Bu salgı bezine verilen isim hipofiz bezi idir. Prolaktin yani annelerde süt oluşumunu sağlayan hormon, büyüme hormonu ve adrenokortikotropik hormonlar hipofiz bezinden salgılanan hormonlardır. Bu hormonların salgısı sayesinde insanlarda cinsel gelişme, kemik gelişmesi, kasların yapımı, stresle başa çıkma ve bunun gibi birçok önemli fonksiyon sağlıklı bir şekilde gelişir.
Hipofiz bezlerinde oluşacak herhangi bir tümör bu bezden salgılanan hormonların işleyişini olumsuz etkileyecektir ve bunların vücut üzerinde olumsuz etkileri olacaktır. Hipofiz bezi üzerinde oluşan tümörler her yaştan bireyde görülebilmektedir. Ancak en çok rastlanan yaş grupları 30 ile 60 yaş aralığıdır. Hormon etkisi ile ortaya çıkan hipofiz tümörlerinin gençlerde ortaya çıktığı görülmüştür. Hormon etkisi olmayan tümörler ise yetişkinlerde ileri yaşlarda oluşmaktadır.
Hipofiz bezinde oluşan tümörler oldukça sinsi ilerleyen tümörler olarak bilinmektedir. Bazen ileri safhaya gelene kadar hiçbir belirti göstermezler. Ayrıca çok çeşitli oldukları için görülen belirtiler de değişiklik göstermektedir.Tümörlerin büyüklükleri 10 mm den küçük ise bunlara tıpta mikroadenoma denilir. 10 mm ve daha büyük olan tümörler içinse makrodenoma denilmektedir.
Hipofiz Tümörü Çeşitleri
En sık görülen hipofiz tümörü prolaktin salgılatanlardır. Yoğun olarak üreme çağındaki kadınlarda görülür. Tüm hipofiz tümörlerinin görülme yüzdeleri ile karşılaştırıldığında bu tür tümör genelin yüzde 35 ini oluşturmaktadır. Aşırı şekilde prolaktin salgılandığında kadınlarda farklı belirtiler gözlemlenir. Aylık düzenli olarak gelen regl kanamalarında birden kesilmeler yaşanabilir, hamile olunmadığı halde memelerde süt oluşumu gözlenebilir. Erkeklerde bu tümör 40-50 yaş aralıklarında görülmektedir. Baş ağrısı, görme kaybı, iktidarsızlık, cinsel isteksizlik gibi etkileri vardır.
Prolaktinden sonra en çok görülen tümör çeşidi yüzde 20 lik oranla büyüme hormonu salgılatan tümörlerdir. Bu çeşit tümör erkeklerde daha sık görülür. Büyüme hormonu salgılatan tümörler çoğunlukla 10 mm den büyük olurlar. Yani makroadenoma olarak geçerler. Gelişme dönemindeki çocuklarda bu hormonun fazla salgılanması devleşmeye sebep olur. Gelişimini tamamlamış yetişkinlerde bu tümör baş gösterdiğinde ellerde, ayaklarda ve çenede büyümeler gerçekleşir. Yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve şeker hastalığı olan kişilerde büyüme hormonunun fazla salgılanması hastalıklarının ciddiyetini arttırabilir.
ACTH hormonunun salgılanmasına sebep olan tümörler ise tüm beyin tümörlerinin yüzde 14 lük kısmını oluşturur. Bu tümör kadınlarda daha sık görülmektedir. ACTH hormonu fazla salgılandığında böbrek üstü bezleri aşırı uyarılarak vücutta steroid miktarı artar. Bu artan steroidler cushing hastalığına sebep olur. Cushing hastalığı kilo artışı, şeker hastalığı, adet düzeninde bozulma, vücutta aşırı derecede kıllanma, cildin kolaylıkla morarması gibi durumlara neden olur.
Hipofiz Tümörü Tedavisi
Hipofiz bezlerinde oluşan tümörlerin farklı tedavi yöntemleri vardır. Tedavi yöntemleri belirlenirken hormonla ilgili olup olmadığına, hormonla ilgiliyse hangi hormonu aktive ettiğine, büyüklüğüne, yerine, hastanın genel sağlık durumuna bakılarak karar verilir. Tedavilerde amaç en başta tümörü tamamen yok etmektir. Ancak bu durumun zor olduğu zamanlarda tümörü küçültmek, büyümesini engellemek için tedaviler uygulanır.
Hipofiz tümörü ameliyatı uygulanarak tümörün tamamı veya bir kısmı ameliyat ile alınabilmektedir. Radyasyon tedavisi genelde cerrahi işlemlerden sonra ikinci bir tedavi olarak uygulanır. Yeniden büyümüş tümörlerin tedavisinde radyasyon tercih edilir. Ancak bu tedavi yönteminin sonuçlarının kesin olarak anlaşılması için birkaç ay gibi bir süresin geçmesi gerekebilir. Anında etkisini gösteren bir tedavi yöntemi değildir.
